Tien deugden voor goede samenwerking

Samenwerken is lastig. Hier worden we vaak genoeg aan herinnerd. Desondanks zien we regelmatig over het hoofd dat het iets is dat we bewust kunnen leren. Het loont om je af te vragen wat de belangrijkste deugden zijn van het samenwerken en hier vervolgens mee aan de slag te gaan. Wij doen alvast een voorzet door tien samenwerkingsdeugden voor je op een rijtje te zetten. Op welke moet jij nog het hardst oefenen?

1. Vergeet niet dat je zelf ook een beetje gek bent

Het is makkelijk om bij een botsing je vast te klampen aan het idee dat het aan de ander ligt. Zij zijn vreemd, stom, gemeen, lui of veroordelend. Zelfs als het waar is, maakt dit perspectief de voortgang er niet makkelijker op. Het gevoel van je eigen mentale superioriteit vormt nogal een belabberd uitgangspunt voor goede samenwerking. Iedereen maakt fouten, wordt soms boos of schat situaties verkeerd in. Diep van binnen zijn we allemaal koppig, maar hooghartigheid is de grootste vijand van goed teamwerk. Het is dus een must om bij jezelf te rade te gaan op welke manieren jij moeilijk, gek of onbetrouwbaar bent.

2. Besef dat anderen bang zijn

De veroorzaker van het probleem is vervelend of slecht. Het is geen vrolijke conclusie om te trekken als iemand iets doet wat je niet zint, maar het werkt op een bepaalde manier wel bevredigend. Je zet je teleurstelling ermee aan de kant en je vindt bevestiging voor je vermoeden dat de wereld bevolkt wordt door kwaadaardige idioten.

Toch is de werkelijkheid weerbarstiger. Mensen zijn meestal niet zomaar slecht, ze zijn bang. Die stemverheffing van een collega is een vorm van zelfverdediging. Het volwassen antwoord is dan dus niet om het conflict aan te gaan en de spanning verder op te voeren. Het beste wat je kunt doen is inzien dat wie je tegenover je hebt staan, gekwetst, beschadigd en/of de weg kwijt is. Dat inzicht nodigt uit tot gepaste zachtheid, kalmte en begrip voor de ander. De goede collega probeert voorbij het harde uiterlijk te kijken, en het gekwetste innerlijke kind te leren zien voor wat het is.

Dit betekent niet dat je het daardoor oké gaat vinden wat de ander doet en alles gaat accepteren of excuseren. Juist door er met begrip naar te kijken, ontstaan er mogelijkheden om de ander verder te helpen.

3. Versta de kunst van oprechtheid

We zijn allemaal getraind in de kunst van indirectheid. Van jongs af aan worden we ontmoedigd te zeggen wat we echt denken; vooral wanneer dit kwetsend is. We groeien op als experts in het onderdrukken van ons gevoel, het verzwijgen van kritiek en het om de hete brij heen draaien alsof ons leven ervan afhangt.

Om beter te worden in samenwerken, moeten we daarom eerst veerkracht ontwikkelen en werken aan een gevoel van eigenwaarde. We moeten voelen dat we bestaansrecht hebben, dat we mogen spreken, gehoord worden en dat we sterk genoeg zijn om te dealen met de gevolgen van onze eigen woorden. Dit betekent natuurlijk niet dat collega’s elkaar continu moeten bekritiseren. Het gaat erom dat we inzien dat ook afwijkende meningen en visies belangrijk zijn voor het team en geuit moeten worden. Het gaat erom dat we begrijpen dat er soms grotere belangen zijn dan harmonie, en dat we nergens komen als we alleen maar bezig zijn anderen te behagen.

4. Ken de zwakte van kracht

We zijn geneigd om kwaliteiten op te hemelen. Maar om samen te kunnen werken in een team, is het belangrijk voor iedereen om te weten dat elke kracht zijn inherente zwaktes kent. Gebreken zijn geen foutje van de geest: ze hangen samen met waar iemand goed in is.

Waardeer je iemands kracht? Zorg dan dat je ook oog hebt voor de bijbehorende mindere kanten. Dus als iemand extreem creatief kan werken, weet dan dat die persoon op organisatorisch vlak waarschijnlijk een stuk minder betrouwbaar is. Mensen die altijd behulpzaam zijn, komen vanzelfsprekend minder goed aan hun eigen werk toe. En wie het eigen werk supergrondig aanpakt, is geneigd muggenzifterig naar anderen te doen.

Het is van waarde voor het team dat mensen verschillende krachten hebben. Sterker nog: de samenhang van kracht en zwakte is een van de belangrijkste redenen om überhaupt in teams te werken: mensen vullen elkaar aan. Dit is belangrijk om in te blijven zien wanneer je afgeleid wordt door iemands mindere kanten. En evengoed als je geïntimideerd bent door iemands ogenschijnlijke kwaliteit.

5. Wees dankbaar

Aan de basis van samenwerking staat de overtuiging dat we met elkaar iets groters kunnen bereiken dan dat we alleen kunnen. Dat zit hem niet alleen in onze beperkte tijd en energie, maar ook in het feit dat niemand alle vaardigheden heeft om een groot project helemaal zelf uit te voeren.

We gaan er snel vanuit dat de vaardigheid die het meeste opvalt de enige is die er echt toedoet. We missen dan waardering voor de minder in het oog springende bijdragen van andere mensen – hoewel hun werk op de achtergrond essentieel is.

Dankbaarheid voor elkaar ontwikkelt zich hand in hand met bescheidenheid over het eigen kunnen. Pas wanneer je toegeeft dat je niet alles kan, ga je waarderen wat anderen opvangen. Je hoeft je collega niet eens aardig te vinden, je kan toch dankbaar zijn om samen te mogen werken.

6. Geloof in elkaars ontwikkeling

De belangrijkste reden voor mensen om het vertrouwen in collega’s te verliezen, is dat ze vergeten dat iemand zich kan ontwikkelen. Ze geloven dat hoe iemand zich vandaag gedraagt, altijd zo zal blijven. Want die collega is zo verlegen, zo traag, zo narcistisch.

De goede samenwerker heeft er een redelijk vertrouwen in dat de ander iets kan leren, als de les met genoeg tact en geduld wordt gebracht. Deze persoon maakt zich niet druk over mogelijke onkunde, maar stuurt rustig aan op verbetering.

7. Cultiveer een zekere mate van pessimisme

Niemand kan iedereen aardig vinden, of door iedereen aardig gevonden worden. Er gaan altijd mensen zijn die elkaar niet liggen. Ook zal nooit gebeuren dat iedereen eerlijk is, en er zullen altijd situaties bestaan met onoplosbare spanning.

Het is naïef om te denken dat je elk sociaal probleem in een team gaat oplossen. Je kan er daarom maar beter op voorbereid zijn dat je tegenslagen te verduren krijgt. Onoplosbare problemen proberen te fiksen, kost alleen maar energie en levert frustratie op. Door er bij voorbaat al van uit te gaan dat spanning onvermijdelijk is, voorkom je dat je problemen erger maakt dan ze zijn.

8. Vergeef je collega’s

Als mens hebben we de neiging om onze aandacht te richten op aspecten van de ander die ons storen. Daar kunnen we volledig in op gaan. Iemand hoeft maar heel even knorrig te doen, en onze fantasie gaat er direct mee aan de haal. Gevoed door emoties, gaan we de ander demoniseren. Alles wat ze verkeerd doen, doen ze om ons dwars te liggen.

Vergevingsgezindheid is geworteld in het besef dat iedereen het weleens zwaar heeft, iets verkeerd ziet of even zijn dag niet heeft. Kijk maar naar jezelf…. Zonder per se te hoeven weten wat er mis is, kun je iemand vergeven. Dan blijkt vaak dat wat je je hebt ingebeeld, niet klopt, en dat de bui al voorbij is voordat je het weet.

9. Weet dat wrijving glans oplevert

Als alles langdurig soepel verloopt, is het tijd om alert te worden. We associëren goede samenwerking vaak met harmonie, maar als iedereen het telkens eens is, ziet het team waarschijnlijk gezamenlijk iets over het hoofd. Of zoals Hegel al beschreef in De Fenomenologie van de Geest: je hebt these en antithese nodig om tot een synthese te komen. Als collega’s hun standpunt af en toe moeten verdedigen tegen kritiek, worden de ideeën helderder en gaat iedereen scherper denken. Het is dus juist goed als collega’s af en toe lijnrecht tegenover elkaar staan: zo bereik je samen betere resultaten. Nog een reden waarom het belangrijk is om je standpunt oprecht te vertegenwoordigen.

10. Onthoud dat ook een imperfect team prima kan floreren

Competitie bestaat en de markt kan hard zijn. Het is dus niet gek dat mensen nerveus worden wanneer ze het gevoel krijgen dat collega’s hun taken niet goed genoeg uitvoeren. Het is niet gek dat mensen denken dat een gebrek aan vakmanschap in het team het bedrijf ten gronde richt.

Maar perfectie bestaat niet. In elke organisatie gaan continu dingen mis, en toch zijn heel veel bedrijven in staat om hun hoofd boven water te houden. Natuurlijk, op een gegeven moment wordt het falen gevaarlijk, maar dat moment ligt meestal veel verder weg dan je denkt. Een weerbaar teamlid weet dit, en raakt niet direct in paniek als er dingen stuk gaan, of als er iets niet lekker loopt. Niemand is perfect: jij niet, en ook je team niet. En dat is oké. Je kunt samen nog steeds best wat bereiken.

Trainingen voor een betere samenwerking

Hieronder bekijk je onze trainingen die je helpen samenwerkingsdeugden verder te ontwikkelen. Je kan je hier individueel voor inschrijven.
Wil je met je team werken aan een betere samenwerking? Bekijk hier dan ons aanbod voor organisaties.