Een betere band met je collega’s ontwikkelen? Vraag ze vaker om hulp

Het is een paradox in de psychologie: door anderen om hulp te vragen, gaan zij je aardiger vinden. Hoe werkt dat precies, wat is de onderbouwing en hoe zet je het zelf in op de werkvloer?

We zijn geneigd te geloven dat we collega’s tot last zijn als we ze om hulp vragen. Ze hebben het al zo druk. De verleiding is groot om je terug te trekken en een andere oplossing te zoeken, vooral als je een beetje afstand tot iemand voelt. Vaak zijn we onbewust bang dat anderen ons als minderwaardig gaan zien als we hulp van ze nodig hebben.

Het gekke is: eigenlijk werkt het andersom. Door iemand om hulp te vragen, gaat die je juist meer waarderen. Je geeft die persoon namelijk de kans om voor jou van betekenis te zijn. En daardoor gaat die jou weer meer respecteren. Zo is iemand om hulp vragen een manier om je sterker met je collega’s te verbinden.

Wat is het Ben Franklin-effect?

Als een van de grondleggers van de Verenigde Staten was Benjamin Franklin geïnteresseerd in menselijke relaties. In zijn autobiografie schreef hij over een rivaliteit met een andere wetgever. Hij voelde destijds nogal afstand tot die concurrent. Franklin vroeg de man, uit noodzaak, of die een zeldzaam boek uit zijn bibliotheek aan hem uit wilde lenen. Het resultaat verwonderde hem: dezelfde man die hem eerder op bijeenkomsten niet zag staan, ging nu spontaan het gesprek met hem aan. Er ontstond een hechte, langdurige vriendschap tussen de twee.

Het idee dat een vraag om hulp tot meer verbinding tussen twee mensen leidt, staat nu bekend als het Ben Franklin-effect. Hoewel de wetenschap achter dit effect beperkt is, werd het tot nu toe in een klein aantal studies wel bevestigd. De theorie wordt ook regelmatig in online media aangedragen als een effectieve sales-techniek. In de Japanse cultuur bestaat er zelfs een woord voor een soortgelijk principe: ‘amae’. Dat bekent zoiets als “het vinden van toenadering via een ouder-kind-achtige relatie.” Door van een ander afhankelijk te raken, doe je beroep op diens zorgzaamheid, is de gedachte. En dat verbindt.

Wat wel grondig is onderzocht, is het concept van cognitieve dissonantie. Dat is het idee dat we tegenstrijdige overtuigingen onderbewust uit de weg gaan, omdat ze ons mentaal ongemak opleveren. Cognitieve dissonantie zorgt ervoor dat je je handelingen probeert aan te laten sluiten bij de manier waarop je over de wereld denkt, en andersom. Waarom zou je bijvoorbeeld iemand helpen aan wie je een hekel hebt? Onze onbewuste afkeer voor cognitieve dissonantie zou ertoe leiden dat we mensen die we helpen, automatisch aardiger gaan vinden. Psychologen dragen dit concept aan als verklaring voor de observatie van Benjamin Franklin.

Het Ben Franklin-effect in de praktijk brengen

Stel je nu even een collega voor bij wie je normaal gesproken wat afstand voelt. Ga na waar die persoon goed in is en hoe dat jou zou kunnen ondersteunen in je werk. Het liefst is het iets waar alleen die persoon bij kan helpen, waardoor je er echt belang bij hebt om bij die persoon aan te kloppen.

Bedenk namelijk maar wat je voelde toen iemand jou kort geleden om hulp vroeg. Deed het iets met je humeur? Hoe voelde je over jezelf? En hoe voelde je je over degene die het vroeg? De kans is groot dat je op dat moment een goed gevoel over die persoon had. Het is namelijk fijn om iemand te helpen.

Als je dus weet hoe iemand je kan helpen, stel je de vraag gewoon. Of je collega na jouw vraag om hulp door cognitieve dissonantie wordt gekweld of niet, jij hebt een belangrijke stap gezet. Je hebt je trots overwonnen en geaccepteerd dat je afhankelijk van diegene gaat worden. Daardoor ben je kwetsbaar, en overgeleverd aan die andere persoon. Je geeft je collega de gelegenheid om van waarde te zijn op een manier die uniek is voor jullie relatie. Zo leg je een nieuwe verbinding.

Gebruik dit inzicht zorgvuldig

De crux van deze tip zit hem in de oprechtheid van je hulpvraag. Want als het een trucje wordt, als je geforceerd iets gaat bedenken om afhankelijkheid te veinzen, dan gaat het juist averechts werken. De ander kan je verzoek weigeren, wat de afstand bevestigt en versterkt. Want als iemand ervoor kiest om je niet te helpen, zegt de theorie van cognitieve dissonantie, is diegene geneigd jou als minder te gaan zien om het voor zichzelf goed te praten.

Het Ben-Franklin-effect is dus niet altijd een garantie voor verbinding op de werkvloer. Er zijn verdedigingsmechanismen tegen. Iemand kan bijvoorbeeld denken: “Ik help deze persoon omdat die mij betaalt,” of “ik help deze persoon om welwillendheid op te bouwen voor later.”. De relatie is uit transacties opgebouwd, in plaats van uit erkenning van de onderlinge afhankelijkheid.

Maar til er ook weer niet te zwaar aan. Misschien is het belangrijkste inzicht van het Ben-Franklin-effect wel dat mensen over het algemeen maar al te geneigd zijn om je te helpen. En als je echt in verbinding wilt staan met je collega’s, dan ontkom je er niet aan om elkaar af en toe oprecht om hulp te vragen. Dus doe dat gewoon, ook al voelt de relatie stijf of bekoeld. Wie weet schep je er, net als Benjamin Franklin, onbedoeld wel een warme vriendschap voor het leven mee. Of, doe eens gek, een spannende affaire.