Hou je mond als je iemands mening wil veranderen

Ken je dat gevoel? Alles in je zegt je dat het niet zo is. Dat wat de ander je vertelt niet klopt. Het gaat in tegen alles dat je gelooft. Bij het horen van een argument, gaan je haren rechtovereind staan. Het liefst ga je er keihard tegenin, overweldig je de ander met tegenargumenten en feiten, en maak je heel snel duidelijk waarom jij gelijk hebt. Wellicht houdt een zacht, introspectief stemmetje je tegen.

Waarom reageer je eigenlijk zo? Waarom word je zo snel boos als iemand je ergens van probeert te overtuigen? Blijkbaar is de weerstand die je voelt wanneer je mening in twijfel wordt getrokken een diepgeworteld, emotioneel fenomeen.

Dat kleine, onderzoekende stemmetje in ons bracht ons tot onderzoek. Waar komt die weerstand vandaan? En hoe kunnen we betere gesprekken voeren bij een verschil van mening? We kwamen uit bij David McRaney, de auteur van de boeken Hoe verander je een mening en You are not so smart.

Hij vertelt dat we er niet van houden om overtuigd te worden omdat het eng is om ons idee van de waarheid te verschuiven. En dat is eng omdat onze waarheid tribaal is. Of, iets lekkerder bekkend: Truth is Tribal. We hebben min of meer dezelfde ideeën over wat belangrijk en waar is, als onze omgeving. We zijn het gemiddelde van onze vrienden. Dat is niet gek, want anders zouden we een outcast zijn in onze eigen omgeving. Het is voor geen enkel levend wezen verstandig om zich af te zonderen van zijn soortgenoten, omdat we veiligheid ontlenen aan onze groep.

De tribale waarheid van een sekte

Sektes bieden een extreem maar verhelderend voorbeeld van tribale werkelijkheid. Sekteleden delen per definitie een sterke gezamenlijke mening over leven en geloof. Tegelijkertijd bieden ze elkaar een enorme hoeveelheid veiligheid en vertrouwen. Om de sekte in stand te houden, onttrekken zij zich van de samenleving. Als de individuele leden zich in de maatschappij zouden begeven, zouden hun meningen immers snel verwateren. De sterke overheersende mening kan alleen bestaan bij de gratie van de afzondering.
Van mening veranderen is alleen verstandig voor overleving als:

• Onze tribe mee verandert van mening
• We met onze nieuwe mening ook meteen kunnen veranderen van tribe

Cognitieve empathie

Klinkt eenvoudig, maar we zijn tegenwoordig meestal niet lid van één stam, maar van vele stammen tegelijkertijd. Het verschil tussen vriend en vijand is dan ook lang niet meer zo duidelijk als vroeger of als binnen een sekte. Dat geeft mogelijkheden! We hoeven niet moeite te doen om een stam binnen te dringen om bij iemand te kunnen komen, we hoeven alleen maar vrienden te worden.

Dan rijst de vraag: hoe zorgen we ervoor dat de ander onze vriend wil worden? Een van de beste manieren om dat te doen is laten zien dat we de ander begrijpen. En iemand begrijpen kan eigenlijk alleen door vragen te stellen en onszelf te verplaatsen in de ander. Zo leren we de manier van denken van de ander kennen. McRaney noemt dit ‘cognitieve empathie’ ofwel empathie voor de manier waarop de ander denkt.

De Deense filosoof Kierkegaard had dit ook al in de gaten en schreef: “Wil men er werkelijk in slagen een persoon naar een bepaalde plaats te leiden, dan moet men er eerst voor zorgen hem te vinden waar hij is en daar te beginnen.”

Zo wordt langzaam duidelijk dat, voordat we iemands mening willen veranderen, we eerst zelf de investering moeten doen om te luisteren, nieuwsgierig te zijn en vragen te stellen. Veel vragen. In de eerste plaats steken we hier zelf iets van op. Pas in tweede instantie is er de kans dat we de ander kunnen veranderen. Denk daar maar over na de volgende keer dat je je tribale woede voelt opkomen!

Als de ander door heeft dat we werkelijk geluisterd hebben, kunnen we eindelijk iets gaan zeggen. Maar hoe zorgen we dat onze boodschap dan echt aankomt? Kom naar ons event met David McRaney, ‘Hoe verander je een mening?’, om erachter te komen hoe je je boodschap zo overtuigend mogelijk brengt!